?Cevap: Bu konuda Fetâvâ-yı Feyziyyede deniyor ki:
“?Bir baba, küçük çocuklarının paralarını,
❗Zengin olduğu halde ihtiyacı yok iken, ❗kendisi için kullansa, ❗
❗çocuklar baliğ olunca, bunu tazmin etmesini, ödemesini isteyebilirler.
?Baba muhtaç olsaydı,
❗kullanması caiz olurdu.”
? Çocuğun velisi, çocuğun malını kimseye hediye edemez.
?Ancak, parası çocuğun olmak üzere satabilir.
❗Veli, kendi parası ile, çocuğun kullanması için aldığı şeyleri dilediğine hediye edebilir.
?Çocuk, malını ana-babasına hediye edemez.
?Hediye ederse, bu mal, ana-babanın mülkü olmaz.
❗Çocuktan satın alırlarsa mülkleri olur.
Soru
Küçük Çocuğun verdiği hediyeyi kabul edilebilir mi?
Cevap
?Ana babasından veya velisinden izinsiz, akıl baliğ olmayan bir çocuğun ❗verdiği hediyeyi almak, kullanmak ❗caiz olmaz.
Çünkü akıl baliğ olmayan çocuğun, ana-babası dahil, hiç kimseye hediye vermeye yetkisi yoktur.
Redd-ül Muhtar
? Yeni doğan çocuk ile sünnet merasimlerinde erkek çocuklara takılan ❗hediye veya oyuncak, top vb. gibi çocuğun oynayabileceği
❗ya da elbise gibi giyebileceği cinsten ise,
❗bunun çocuğa ait olduğunda şüphe yoktur.
?Ancak yeni doğan çocuk ile sünnet merasimlerinde erkek çocuklara takılan ❗hediyeler ile altın ve nakit paralar, ❗bizzat çocuğun kendisine verilmiş ise, ❗bunlar tamamen çocuğun olur;
❗❗baba ve annenin bu hediye, para ve altınlarda bir hakkı olmaz.
?Bunu da getirenin akraba ve dost olup olmaması belirler.
?Örneğin akraba ve dostluk ilişkisi olmayan beldenin belediye başkanı veya ülkenin başbakanı gibi yabancı kişilerin getirdiği bu hediyeler, tamamen çocuğa getirilmiş hediye kabul edilir,
❗baba ve annenin bu hediye de hiç bir hakkı olmaz.
❗?❗Ancak bu tür hediyeler anne, babaya hediye etmek niyetiyle getirilmesine rağmen
❗örfen çocuğa hediye diyerek takılırsa, ❗bunlar aslında anne babaya getirilmiş hediyeler kabul edilir.
❗Bunları anne baba istediği gibi kullanılır.
❗Bu durumu da örf belirler.
?Örneğin doğum, sünnet merasimlerinde getirilen hediye karşılığında getiren kişinin de çocuğu olduğunda
?veya çocuğunu sünnet ettirdiğinde aynı miktarda bir hediyeyi ona geri götürmek adet aline gelmiş bir belde de bu tür hediyeler anne babaya getirilmiş kabul edilir.
?Dolayısıylada anne baba bunları istediği gibi kullanılır.
?Yine bu tür münasebetlerde akraba ve dostlar tarafından getirilen
❗altın vb hediyelerde
❗örfen anne babanın olur.
❗❗Ancak getirenin bu hediyeyi çocuğa getirdiğini bizzat söylemesi halinde bu hediye çocuğun olur.
Ali Haydar Efendi, Şerhu’l-Mecelle, 2/429)
???Kısacası bu durumu
❗”amelî örf” belirler.
?Malumunuz, insanların çoğunun benimseyip alışkanlık haline getirdiği işlere ya da duyulduğunda insanın hatırına başka anlam gelmeyecek derecede özel manada kullanmayı âdet edindikleri lafızlara kavlî örf denir.
?Amelî örf ise, bir topluluğun bir işi bir hareketi belli bir şekilde devamlı olarak yapmasıdır.
?Usûl-i fıkıhta, kıyasla belirlenen bir hükme ya da fukaha tarafından benimsenmiş ve yerleşmiş bir umumi kaideye aykırı olan bir uygulamayı insanlar örf haline getirmişlerse, kıyastan veya genel kuraldan vazgeçip bu örfe dayanarak hüküm vermeye istihsânü’l-örf (örf sebebiyle istihsan) adı verilir.
?Örf, âdet ve temaül de, ihtiyaç halinde kendilerine müracat edilen şer’î bir delildir
?Çocuklar için yapılan oyuncaklar genellikle câiz görülmüştür.
. Ibn Âbidin,V/226 (Terc. XI /285
?Çünkü bunların gayesi çocuğun egitimi ve yetiştirilmesidir.
el-Cezîri, N/40)
?Yani kötü maksatlarla kullanılma özellikleri yoktur.
?Âişe validemizden gelen bir rivâyete göre o (ilk zamanlarda) Rasûlüllah`ın (s.a.s.) yanında kızlarla oynarmış. Âişe şöyle demiş: Arkadaşlarım bana gelir; fakat Rasûlüllah`tan (s.a.s.) utanarak saklanırlardı. Rasulüllah`da (s.a.s.) onları bana gönderirdi.”
?Aynı hadîsin başka bir rivâyetinde: “Ben onun evinde kızlarla oynardım, bunlar oyuncaklardı.” demiştir. ( Müslim, fedâiüls-sahâbe 81; Ayrıca bk. Buhâri, edep 81)
CEVAP
?Ramazan’ı oruçlarla, teravihlerle, Kur’an’la, Kadir gecesiyle, sahur ve seherlerle dolu dolu geçirdik elhamdulillah. Ramazan bayramı biter bitmez hemen altı günlük Şevvâl oruçlarının müstehab kılınması, bir taraftan vücudu kademe kademe normal düzenine alıştırmaya vesîle olurken, asıl olarak Ramazan’daki oruç rûhâniyetini nâfilelerle devam ettirmenin bir telkinidir.
?Ayrıca altı günlük Şevval orucunun faydalarından birisi de;
Ramazan ayında tutulan farz oruçta meydana gelen kusur ve noksanlıkları telâfi etmesidir.
Öyle ki; hiç bir oruçlu orucuna aksi yönde tesir eden kusur ve günah işlemiş olmaktan uzak değildir.
(Bilindiği üzere) kıyâmet günü farz ibâdetlerde meydana gelmiş kusur ve noksanlıklar, nâfile ibâdetlerle telâfi edilecektir..
ŞEVVAL ORUCU’NUN FAZİLETİ İLE İLGİLİ HADİSİ ŞERİF
?Muhammed (aleyhisselam) buyurdular;
مَنْ صَامَ سِتَّةَ أَيَّامٍ بَعْدَ الْفِطْرِ كَانَ تَمَامَ السَّنَةِ: { مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ عَشْرُ أَمْثَالِهَا } )) ]رواه ابن ماجه ]
Kim Ramazan (orucunu tutar ve) bayramdan sonra altı gün oruç tutarsa, onun tutmuş olduğu oruç, yılın tamamının orucu olmuş olur. Kim iyilik işlerse, ona o iyiliğin on misli verilir.” (İbn Mace, Sıyâm, 33)
?Şevvâl ayında tutulacak altı günlük oruçla, bir yıl oruç sevabının nasıl elde edileceği Alimlerce şöyle ifade edilir: Dinimizde, bir iyilik yapana on sevap verileceği yolundaki hadis esas alındığında, bir Müslüman otuz günlük ramazan orucuna ilâveten şevvâl ayındaki altı günlük oruçla otuz altı gün tutmuş olmaktadır. Bu 36 rakamı, hadiste ifade edilen on sevap ile çarpıldığı zaman 360 gün elde edilir. Böylece kamer ay hesabıyla bütün bir yıl oruçla geçirilmiş gibi olur.
ŞEVVAL ORUCU NASIL TUTULUR?
? *Hanefî mezhebine* göre; Bayramın birinci gününden sonra şevval ayında ayrı ayrı günlerde, haftada iki gün olmak üzere altı gün oruç tutmak müstehaptır.
?Bununla beraber arka arkaya altı gün oruç tutulmasında da, tercih edilen görüşe göre bir sakınca yoktur.
?Müteahhirîn ulemanın ekserisi de bunda bir beis görmemiş; yalnız şevval orucunu aralıklı mı, yoksa aralıksız mı tutulmasının efdal olduğu hususunda ihtilâf etmişlerdir.
{İbn-i Abidin – Reddü’l Muhtâr, Kitâbü’n Nevâzil, Zahîre, Hakâyık, Vâfî, Kâfî, Musaffâ, Tahrîru’l akvâl fî savmi’s-sitti min şevvâl, Ömer Nasûhi Bilmen}
?Bir ibadette tek bir niyet esastır.
Mesela hem kaza hem nafileye niyet edilse, sadece kaza niyeti geçerli olur. (Meraki’l Felah)
❗Kaza borcu olan kimse, altı günleri tutmak için kaza niyeti yapmış olsa; altı günleri de tutmuş olmaz.
❗Bu yüzden bir yıllık oruç sevabına nail olmak için nafileye niyet edilmelidir.
?Şevval ayında nafile olarak tutulan oruç, Ramazan’da tutulmayan oruçların yerine de geçmez; yani Ramazan’da tutulmayan oruçların ayrıca kaza edilmesi farzdır.
❗Asuman hocamiz, Efendi hz. ‘nin: “Kazalarınızdan 1 yada 2 gün tutun sonra altı günü tutun” dediğini nakleder.
ŞAFİ MEZHEBINDE ŞEVVAL ORUCU
? *Şafî mezhebine göre* bayramın birinci gününden sonra şevval ayında altı gün oruç tutmak sünnettir. Bunların peşpeşe tutulması daha faziletlidir.
?Çünkü ibadet konusunda acele etmenin iyi olduğunu ve böylelikle geciktirme durumunda kaçırma ihtimalinin bulunmasından dolayı daha faziletli görülmüştür.
?Bununla beraber şevvaldeki altı günü ayrı ayrı tutmakla da bu sünnet yerine gelmiş olur.
❗Hatta kazası olan kişi hem kaza hem de şevval’e niyet ederse her ikisi de hasıl olur.
{Muğni’l Muhtâc – Hatib Eş-Şirbîni, İânetu’t Tâlibin}
❗Aksi halde neye niyet etmişse o hasıl olur, diğerinin sevabı hasıl olmaz.
?Her ne kadar Şafî mezhebinde İmam-ı Nevevi buna karşı çıksa da, İbn-i Hacer El-Heytemi ve Şeyhi bunu böyle söylemiştir. Fetva da buna göre verilir.
?Şafi mezhebindeki bu mesele; farz namaz kılan kişinin tahiyyatül mescid ile birlikte sevabının hasıl olmasına veya akrabaya sadaka veripte iki sevap hasıl edene benzer.
*CEVAP:*
Bir fakire, bir veya daha fazla nisap miktarı zekat vermek mekruhtur. Ancak zekât verilen kimse, borçlu veya çoluk-çocuk sahibi olup çocuklarına dağıtıldığında, her birine ayrı nisap düşmez ise ya da borcunu ödedikten sonra nisap miktarı artmaz ise, o zaman nisap miktarı zekât vermek mekruh olmaz.
{İbn-i Abidin, Fetih, Mirâc}
TAVSİYE; Fakirlere zekât veya fître verdiğinizde onları utandırmayın. Gerekirse aracı koyarak verin veya onlara zekât veya fître olduğunu söylemeden ulaştırın.
Günümüz Şartlarına Fetvalar & Mesut Papatya
*CEVAP:*
?Eğer oturuşa yakın ise döner
?Kıyama yakınsa Namazına devam eder ve sehiv Secdesi yapar
?devam etmeyip geri ilk oturuşa Dönerse bakılır;
❗ namazını cemaatle kılıyorsa dönüp imamı ile beraber oturanın Namazı bozulmaz. Sehiv Secdesi yapmaz.
❗Fakat tek başına kılıyorsa ilk oturuşa geri dönerse namazı bozulur. Çünkü farzdan vacibe dönmek namazı bozar
Halebi
Namazın önemi ve hükümleri, Asuman hocamız
*CEVAP:*
?Tahiyyat miktarı oturdu sonra selam verdiyse Kerahatle beraber caizdir.
?Fakat Tahiyyat miktarı oturmadan selam verirse namaz bozulur.
Namazın Önemi ve Hükümleri, Asuman Hocamız
*CEVAP:*
?Zekat ve fître de temlik şartı vardır. Yani fakirin mülkü olarak eline vermek gerekir.
❗Alınacak kirayı fakir olan kişiye zekata veya fîtreye saymak, temlik şartı yerine gelmediği için zekat ve fître geçerli olmaz.
❗Kira parasi fakirden alınır ve zekat olarak tekrar fakire verilir.
?Ancak yaşlı veya ağır hasta gibi orucu ömür boyunca tutamayacak kişilerin vermesi gerekli olan fîdye de temlik şartı yoktur.
?Fidye de şart ibâha/mübah kılmaktır.
Yani kendi sofrasinda doyana kadar fakire yemek yedirirse de fîdye geçerli olur.
?Ancak ibaha, zekat ve fître de geçersizdir. Zira onlarda temlik şartı vardır.
❗Fakat yiyeceği fakire bizzat verirse zekat bu şekilde caiz olur. Çünkü fakirin eline verince fakir ona mâlik olur ve kendi mülkünden yemiş olur.
BAKINIZ: {İbn-i Abidin – Reddü’l Muhtâr}
Günümüz Şartlarına Fetvalar & Mesut Papatya